Бүгінде ел экономикасының өскелең қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін электр станцияларының барлық қолда бар энергетикалық қуаттары іске қосылған. Бұдан басқа, жүйелік оператор генерациялайтын жабдықты жөндеуге шығару мерзімдерін қысқартуға немесе ауыстыруға мәжбүр, бұл да тұтынушыларды электрмен жабдықтау сенімділігіне, электр станциялары жабдықтарының тозуының өсуіне теріс әсер етеді. Электр станцияларын жаңғыртуды жүргізу қажет, бірақ мүмкіндіктер жоқ.

Бұл туралы "Қазақстан электр энергетикалық Қауымдастығы" ЗТБ директорлар кеңесінің мүшесі, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген энергетигі Еділ Көпенов мәлімдеді. Сарапшының айтуынша, қолданыстағы тарифтер жөндеу жұмыстарының басым бөлігін жабуға мүмкіндік бермейді. Қазіргі жағдай болжамды мерзімнен бұрын және үлкен көлемде қуат тапшылығына әкелуі мүмкін.

Естеріңізге сала кетейік, Жүйелік оператордың 01.01.2020 ж. деректері бойынша Қазақстанда ЖЭС – тің жалпы белгіленген қуаты 19 389 МВт құрады, оның ішінде 10 747 МВт немесе 55% - ы 30 жылдан астам жаста, су электр станцияларының белгіленген қуаты-2 667 МВт, оның ішінде 1 817 МВт немесе 68% - ы 30 жылдан астам жаста.

Бұл ретте соңғы 4 жылда республикада электр тұтынудың орташа өсуі 4% - ды құрады, бұл жыл сайын шамамен 600 МВт электр қуатына қажеттіліктің өсуіне баламалы. Қолда бар қуат резервтерінің тез төмендеуі байқалады. Энергетика министрлігінің деректері бойынша қазірдің өзінде реттеу қуатының тапшылығы байқалуда. Энергетиктердің болжамы бойынша 2023 жылы базалық қуат тапшылығы күтілуде.

Еділ Көпеновтың айтуынша, Қазақстан ЖЭК қолдау және дамыту бойынша халықаралық міндеттемелер қабылдады, елдің энергия теңгеріміндегі ЖЭК үлесі бойынша нысаналы көрсеткіштер белгіленді (3% - 2020ж, 10% - 2030ж, 50% - 2050ж). Алайда, энергетика саласындағы сарапшының айтуынша, бұл нысандардың жұмысы тұрақты емес және табиғи-климаттық жағдайларға байланысты. 2014 жылдан бастап жаңартылатын энергия көздерін қолдау дәстүрлі электр станциялары есебінен жүзеге асырылуда. Тұрақсыз ЖЭК өсуімен және елде маневрлік генерацияның болмауынан көмір генерациясын энергия жүйесін реттеу үшін Жүйелік оператор іске қосады, бұл да жабдықтың сенімділігіне теріс әсер етеді.

2009-2015 жылдары "Тариф инвестицияларға айырбас ретінде" бағдарламасы табысты іске асырылды – шекті тарифтер күрделі жөндеулерді, жұмыс істеп тұрған қуаттарды ішінара жаңғырту мен реконструкциялауды жүзеге асыруға мүмкіндік берді, бұл генерациялайтын жабдықтың алшақтықтары мен шектеулерін азайтуға және станциялардың қолда бар қуатын ұлғайтуға мүмкіндік берді. Бағдарламаның арқасында қолданыстағы электр станцияларының қолда бар қуатын арттыруға мүмкіндік туды.

2016 жылдан бастап электр қуатының нарығын іске қосу жоспарланған болатын, алайда ол 2019 жылы кешікпей енгізілді, деп атап өтті Еділ Көпенов. Сонымен қатар, энергетиктің айтуынша, осы кезеңде шекті тарифтердің деңгейі тоқтап қалды, бұл электр станцияларының қаржылық жағдайына теріс әсер етті, жөндеу науқандарының толық қаржыландырылмауына әкелді. қолданыстағы электр станциялары.

Источник